ΜΕΓΑ ΛΙΒΑΔΙ ΣΕΡΙΦΟΥ 1880-1960

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Πολυμεσική Έκθεση | Μέγα Λιβάδι Σερίφου 1880-1960

Στα χρόνια της νεότερης μεταλλευτικής δραστηριότητας στη Σέριφο, το Μεγάλο Λιβάδι, στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιού, βρίσκεται στον πυρήνα των μεταλλευτικών εργασιών. Σε αυτόν τον προφυλαγμένο από τους βορινούς ανέμους όρμο εγκαθίσταται η έδρα της μεταλλευτικής εταιρείας και αναπτύσσεται σταδιακά από τα τέλη του 19^ου αιώνα ένας ολόκληρος εργατικός οικισμός, με πλήθος κατοικιών, καταστήματα, εστιατόρια, αστυνομία, χημείο, νοσοκομείο, σχολείο, την εμβληματική γέφυρα φόρτωσης μεταλλευμάτων που στέκει ακόμη, και το διοικητήριο, ένα νεοκλασικό κτίριο που αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο στάδιο της αποκατάστασης.

Έχοντας ως γνώμονα τη διατήρηση της ιστορίας του τόπου και της πολιτιστικής του κληρονομιάς, η έκθεση που φιλοξενείται στον χώρο των περιοδικών εκθέσεων του Αρχαιολογικού Μουσείου Σερίφου περιλαμβάνει εκτενές φωτογραφικό υλικό αποκατεστημένο με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, μέρος του οποίου παρουσιάζεται για πρώτη φορά. Συμπεριλαμβάνονται ψηφιακά αντίγραφα από τον τοπικό τύπο της εποχής, αρχειακό υλικό από το Τεχνολογικό Πάρκο Λαυρίου και τον Δήμο Σερίφου, τεκμήρια που ανασύρθηκαν από τα μπαούλα των κατοίκων του χωριού, κ.λπ. Το πρόσθετο οπτικοακουστικό υλικό είναι προσβάσιμο μέσω κινητών συσκευών χρησιμοποιώντας QR-code. Οι ιστορικές φωτογραφίες συνοδεύονται από βίντεο και μια καλλιτεχνική ηχητική εγκατάσταση που αξιοποιεί φυσικές ηχογραφήσεις από το Μέγα Λιβάδι και αλγοριθμικές διαδικασίες που τρέχουν σε πραγματικό χρόνο σε έναν μικροϋπολογιστή, δημιουργώντας ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο ηχοτοπίο που συνοδεύει τον επισκέπτη.

Η έκθεση στοχεύει να φέρει στην επιφάνεια και να αναδείξει το ξεχασμένο πρόσφατο παρελθόν του Μεγάλου Λιβαδίου ώστε να μπορέσει να διαχειριστεί καλύτερα το μέλλον του ως αναπόσπαστο μέρος της συνολικής ιστορικής διαδρομής της Σερίφου. Αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια ανάδειξης της ιστορίας των κατοίκων του χωριού και του τόπου τους.

1

Οι φωτογραφίες [1, 2, 5] προέρχονται από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Απεικονίζουν το Μέγα Λιβάδι στα τέλη του 1880. Φωτογράφος είναι ο Θεολόγος Φυντανίδης από τη Σύρο. Οι υπόλοιπες φωτογραφίες προέρχονται από το οικογενειακό αρχείο του Κάρολου Γρώμαν, τραβηγμένες μετέπειτα στις αρχές του 20^ου αιώνα και σίγουρα πριν το 1935.

[1]: Ο όρμος του Μεγάλου Λιβαδίου με τις δύο αντικριστές σκάλες φόρτωσης μεταλλεύματος.

[2]: Το νεοκλασικό κτίριο στο βάθος είναι η οικία των Γρώμαν (το επονομαζόμενο διοικητήριο). Στα δεξιά διαφαίνεται ο μπαχτσές των Γρώμαν με το πηγάδι.

[3]: Φόρτωση μεταλλεύματος. Διακρίνεται το όνομα του ατμόπλοιου Norton.

2

Αυτή η σειρά φωτογραφιών (αρχές του 20^ου αιώνα) προέρχεται όλη από το οικογενειακό αρχείο του Κάρολου Γρώμαν, εγγονού του Γεωργίου Γρώμαν (Αθήνα 1875 - Χέρφορντ 1945) ο οποίος διηύθυνε τα μεταλλεία περίπου από το 1904 έως το 1933. Ο Γεώργιος διαδέχθηκε τον πατέρα του Αιμίλιο Γρώμαν (Λόμπαου Σαξονίας 1848 - Aθήνα 1904) ο οποίος είχε επιδείξει διαχειριστικές, τεχνικές και οργανωτικές ικανότητες µε αποτέλεσµα η μεταλλευτική εταιρεία «Σέριφος-Σπηλιαζέζα» να εξελιχθεί σε κερδοφόρα επιχείρηση παρά τα αρχικά προβλήματά της.

[1], [5]: Το διοικητήριο επί της παραλίας του Μεγάλου Λιβαδίου στην αρχική του φάση. Aποτελούσε την κατοικία του εργολάβου των μεταλλείων και τα γραφεία διοίκησης της εταιρείας. Πρόκειται για ένα επιβλητικό μακρόστενο διώροφο κτίριο με εμφανή στοιχεία της αρχιτεκτονικής των νεοκλασικών επαύλεων του τέλους του 19^ου αιώνα.

[2]: Το Γρωμάνειο Νοσοκομείο (δεν σώζεται) στο Μεγάλο Χωριό.

[3]: Αναμνηστική φωτογραφία των μαθητών της Γρωμανείου Σχολής (επί της παραλίας του Μεγάλου Λιβαδίου) με τον εκ Σίφνου σχολάρχη Εμ.Ανδρόνικο.

[4]: Ο Γεώργιος Γρώμαν με τα παιδιά της Γρωμανείου Νυκτερινής Σχολής.

[6]: Συγκέντρωση πλήθους -πιθανά κατά την εορτή του Αγ.Νικολάου- και περιφορά της εικόνας μπροστά από την οικία Γρώμαν (διοικητήριο). Στο μπαλκόνι διακρίνεται ο Γεώργιος με τη σύζυγο του Ισμήνη Ζάνου.

[7]: Ο Γεώργιος Γρώμαν με τα παιδιά της Γρωμανείου Σχολής.

3

Μεταλλωρύχοι στα λατομεία της Σερίφου: Τέλη 19^ου - αρχές 20^ου αιώνα. Η πρώτη φωτογραφία βρίσκεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, οι υπόλοιπες προέρχονται από το οικογενειακό αρχείο του Κάρολου Γρώμαν.

4

[1]: Εργάτες λατομείου στη Σέριφο, τέλη του 1880. Διακρίνονται άνδρες όλων των ηλικιών με τα σύνεργα της δουλειάς. Ο μονόφθαλμος αναβάτης στα αριστερά ενδεχομένως ταυτίζεται με τον επονομαζόμενο επιστάτη Χαχόλο (παρατσούκλι) ο οποίος περιφερόταν τις βραδινές ώρες στα καφενεία του χωριού με σκοπό να συνετίζει τους ξενύχτιδες για να είναι αποδοτικοί στη δουλειά το πρωί. Η φωτογραφία είναι του Θεολόγου Φυντανίδη και βρίσκεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
1914, Αποδείξεις πληρωμών των εργατών. Aρχείο Σερίφου του Αντώνη Ζ. Φραγκίσκου, Ιστορικό Αρχείο Τεχνολογικού - Πολιτιστικού Πάρκου Λαυρίου Ε.Μ.Π.
Δημοσίευμα της Εφημερίδας Σέριφος -προσκείμενη στην εργοδοσία- παρουσιάζει τον Ιούνιο του 1909 μια ειδυλλιακή κατάσταση της καθημερινότητας του Μεγάλου Λιβαδίου κατά τους θερινούς μήνες.

[2]: Άποψη του Μεγάλου Λιβαδίου από ψηλά με τη γέφυρα φόρτωσης κατά την πρώτη δεκαετία του 20^ου αιώνα. Η φωτογραφία είναι από το βιβλίο της Ισμήνης Ζάνου (συζύγου του Γεωργίου Γρώμαν) που βρίσκεται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη.

[3]: Αρχές 20^ου αιώνα, το ατμόπλοιο Norton φορτώνει μετάλλευμα από τη δεξιά σκάλα φόρτωσης (δεν σώζεται πια). Η φωτογραφία είναι από το οικογενειακό αρχείο του Κάρολου Γρώμαν.

[4]: Το ατμόπλοιο «Ισμήνη», το πρώτο της ναυτιλιακής Γρώμαν. Φωτογραφία δημοσιευμένη στο βιβλίο της Ισμήνης Ζάνου (συζύγου του Γεωργίου) «Πεπρωμένα και Πορείες Ζωής» (2023). Δημοσιεύματα της Εφημερίδας Σέριφος, Αύγουστος 1908.

[5]: Εργατική κατοικία στα Πλακάλωνα, στο διάσελο Μεγάλου Λιβαδίου - Κούντουρου, στα 1935, από το οικογενειακό αρχείο του Βαγγέλη Προκάκη. Διατηρείται ακμαία.

[6]: Ο Άσπρος Πύργος -μαρμάρινο οικοδόμημα των Ελληνιστικών Χρόνων ~3^ος αιώνας π.Χ.- σε φωτογραφία του Θεολόγου Φυντανίδη, τέλη δεκαετίας 1880, από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

[7]: Το σπήλαιο με τους σταλακτίτες, αρχές 20^ου αιώνα. Η φωτογραφία προέρχεται από το Γερμανικό Ινστιτούτο και είναι οπισθογραφημένη με το όνομα του μηχανικού Julius Sondinger, ο οποίος διατελούσε ως διευθυντής της Εταιρείας εν απουσία του Γεωργίου Γρώμαν.

«Εισερχόμεθα εις άλλην στοάν και κατόπιν άλλην και άλλην, εν αις οι ημίγυμνοι εργάται ομοιάζουν ως υποχθόνιοι δαίμονες, και τέλος επισκεπτόμεθα άλλην, ταύτην προς τον Κουταλάν, προς το βάθος της οποίας προχωρούντες φθάνομεν μετά επτά λεπτών πορείαν εις χάσμα τι φυσικόν της γης, εις το βάθος του οποίου ο οδηγός ανοίγει χαμηλήν τινά θύραν δι' ης κατερχόμεθα έρποντες εις σπήλαιον σταλακτιτών ανακαλυφθέν προ διετίας υπό του κ.Γρώμαν και άγνωστον πάντη εις την ιστορίαν των σπηλαίων».

Αργουζάκης Θ. (1899) στο «Ημερολόγιο» του Σκόκου Κωνσταντίνου, σελ. 363-369.

5

Μέλη των Γρώμαν σε οικογενειακές στιγμές κατά την εποχή του Αιμιλίου του δευτέρου (μετά το 1932). Όλες οι φωτογραφίες προέρχονται από το οικογενειακό αρχείο της Μαρδίτσας Ξυπνητού.

[1]: Υπαίθριο τραπέζι στον μπαχτσέ των Γρώμαν.

[2]: Μαριάνθη Γερουλάνου, σύζυγος του Αιμίλιου.

[3], [4]: Λιλιπούτειοι Γρωμανέοι στον εξώστη του «διοικητηρίου». Διακρίνεται το μεταλλικό κιγκλίδωμα με χαρακτηριστικά art-nouveau.

[5]: Τα παιδιά της Χέλγκα Γρώμαν (δεκαετία του '50).

[6], [7]: Οι γερμανίδες γκουβερνάντες των παιδιών.

6

Εκφόρτωση ξυλείας στο Μεγάλο Λιβάδι (1957). Επί της παραλίας -στα αριστερά- το επίμηκες κτίριο λειτουργούσε στην ύστερη φάση των μεταλλείων ως αστυνομικός σταθμός. Στα δεξιά διακρίνεται το σχολείο (πρώην Γρωμάνειος Σχολή) χωρίς κεραμίδια, τα οποία είχαν ήδη αντικατασταθεί το 1952 με πλάκα. Τμήμα ΓΑΚ Σύρου, Αρχείο Μεταλλείων Σερίφου, δωρεά Στ. Εξαδάκτυλου. Από την αποκατάσταση του σχολείου. Φωτογραφία από το οικογενειακό αρχείο του Μανώλη Ποτήρη. Η σφραγίδα της Κοινότητας Μεγάλου Λιβαδίου από έγγραφο της εποχής.

7

Φόρτωση μεταλλεύματος στο Μέγα Λιβάδι (χειμώνας 1957). Το πλοίο έχει δέσει στη μεγάλη σημαδούρα που βρίσκεται βυθισμένη στο μέσο του όρμου. Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη από το δρόμο στο ύψος του σύγχρονου μνημείου πεσόντων εργατών της απεργίας του 1916 και βρίσκεται στα ΓΑΚ Σύρου, Αρχείο Μεταλλείων Σερίφου, δωρεά Στ. Εξαδάκτυλου.

8

Άποψη του Μεγάλου Λιβαδίου (χειμώνας 1956-57). Στη μέση αγκυροβολημένο καΐκι ιδιοκτησίας της Εταιρείας Μεταλλείων, το οποίο χρησιμοποιείτο από τον διευθυντή της Ανδρέα Αποστολίδη. Το οίκημα επί της παραλίας αριστερά -με την επικλινή στέγη- ήταν ξυλαποθήκη. Στο μέσο, το κεραμοσκεπές κτίριο στέγαζε τον πρώην αστυνομικό σταθμό. Διακρίνονται τα μαγαζιά επί της παραλίας και από πίσω τους ο (πρώην) μπαχτσές των Γρώμαν. Στα δεξιά το σχολείο και η εκκλησία του Αγ.Νικολάου. Η φωτογραφία προέρχεται από τα ΓΑΚ Σύρου, Αρχείο Μεταλλείων Σερίφου, δωρεά Στ. Εξαδάκτυλου.

9

Οι φωτογραφίες [1], [2], [3], [6] απεικονίζουν την ύστερη φάση των μεταλλείων και προέρχονται από το αρχείο του Αντώνη Ζ. Φραγκίσκου, μηχανικού στα μεταλλεία Σερίφου (1958-62) και μετέπειτα καθηγητή στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ιστορικό Αρχείο Τεχνολογικού - Πολιτιστικού Πάρκου Λαυρίου Ε.Μ.Π.

[4]: Ξύλινοι δοκοί επί της παραλίας του Μεγάλου Λιβαδίου. Αρχείο Εξαδάκτυλου. Γενικά Αρχεία του Κράτους στη Σύρο.

[5]: Φόρτωση μεταλλεύματος. Αρχείο Μάνου Ν. Λιβάνιου | Επίτιμου Προέδρου Συνδέσμου Σεριφίων.

[7]: Το διοικητήριο στην ύστερη φάση του. Αρχείο Φλώρας Πεφάνη.

10

[1]: Εργάτες στην τοποθεσία Πεδούλη (δεκ. του 1950). Οικογενειακό αρχείο Μανώλη Ποτήρη.

[2]: Εργασίες στο πλάτωμα της Γέφυρας Φόρτωσης στο Μέγα Λιβάδι (1961). Aρχείο Σερίφου του Αντώνη Ζ. Φραγκίσκου, Ιστορικό Αρχείο Τεχνολογικού - Πολιτιστικού Πάρκου Λαυρίου Ε.Μ.Π.

[3]: Μεταλλωρύχοι κατά τη διάρκεια φόρτωσης πλοίου (1957). Ως εργαλεία χρησιμοποιούν «τσάπα και κόφα». Οι Σερφιώτες ήταν γνωστοί στα μεταλλεία για την ικανότητά τους στη χρησιμοποίηση της τσάπας και κόφας για τη φόρτωση βαγονιών αντί φτυαριού. Από το αρχείο Εξαδάκτυλου στα ΓΑΚ Σύρου.

[4]: Εκφόρτωση εφοδίων με καΐκι στον μόλο του Μεγάλου Λιβαδίου (1956). Ο Καπετάν Γεράσιμος είχε σύμβαση με τη μεταλλευτική εταιρεία για τη μεταφορά υλικών και έκανε τη διαδρομή Πειραιά - Μέγα Λιβάδι. Από το αρχείο Εξαδάκτυλου στα ΓΑΚ Σύρου.

[5]: Αναμνηστική φωτογραφία μπροστά στο διοικητήριο. Αρχείο Μάνου Ν. Λιβάνιου | Επίτιμου Προέδρου Συνδέσμου Σεριφίων

[6]: Από εργατική κινητοποίηση μπροστά στα γραφεία διοίκησης στο Μέγα Λιβάδι κατά την ύστερη φάση των μεταλλείων. Αρχείο Φλώρας Πεφάνη.

[7]: Μαθητές του σχολείου του Μεγάλου Λιβαδίου στον αύλειο χώρο (~1968). Από αριστερά προς τα δεξιά: Μανώλης Μαγουλάς, Στέφανος Λιβάνιος, Στρατής Ρώτας, Μαρία Κοτσίκου, Φλώρα Κοτσίκου, Τζένη Κουζούπη, Γαρυφαλιά, Λευτέρης Ξυπνητός, Γιάννης Ποτήρης, [], Μαρία Χανιώτη, Πέτρος Μαγουλάς, Μπέτη Κουζούπη, Μαρούσα Κοτσίκου. Οικογενειακό αρχείο Μαρδίτσας Ξυπνητού.

11

[1]: Ο Σερφιώτικος γάμος του Μανώλη Ποτήρη (1938). Στα δεξιά ο βιολιτζής Φρατζέσκος Γεροντάρης. Οικογενειακό αρχείο Μανώλη Ποτήρη.

[2]: Στην είσοδο του σχολείου στο Μέγα Λιβάδι (1958). Οικογενειακό αρχείο Μανώλη Ποτήρη.

[3]: Κυριακή στο Μεγάλο Λιβάδι (1956). Οι κάτοικοι του χωριού επιστρέφουν από τον Άγιο Νικόλα. Από το αρχείο ΓΑΚ Σύρου, Αρχείο Μεταλλείων Σερίφου του Στ. Εξαδάκτυλου.

[4]: Νίκος Μονεμβάσιος & Ζαμπέτα Δρακάκη μπροστά στο καφενείο/μπακάλικο. Οικογενειακό αρχείο Μανώλη Ποτήρη.

[5]: Ο πατήρ Αβέρκιος -εφημέριος στο Μεγάλο Λειβάδι- μπροστά στο διοικητήριο (1956). ΓΑΚ Σύρου, Αρχείο Μεταλλείων Σερίφου του Στ. Εξαδάκτυλου.

[6]: Στην παραλία του Μεγάλου Λιβαδίου. Στο μέσο όρθιος ο Γιάννης Ποτήρης, στα δεξιά του η Ευγενία Ζαγοράκη. Οικογενειακό αρχείο Μανώλη Ποτήρη.

[7]: Το λεωφορείο στη δημοσιά του Μεγάλου Λιβαδίου και η μικρή Μαρία Χανιώτη.

12

[1]: Φωτογραφία του Αγ.Νικολάου. Οικογενειακό Αρχείο Κικής Κατσούλη.

[2]: Μέσα δεκ. 1930 στην αυλή του κτιρίου που λειτούργησε και ως Αστυνομικός σταθμός. Στο κέντρο η Θεοδώρα, στα δεξιά η Μαρίκα Κατσούλη. Οικογενειακό Αρχείο Κικής Κατσούλη.

[3]: Αρχές δεκ. 1930, μπροστά στον μόλο του Μεγάλου Λιβαδίου διακρίνεται ξύλινη κατασκευή που χρησίμευε ως αποδυτήριο/καμπίνα. Στην κάτω σειρά από αριστερά, Ελένη, Μαρίκα, Ντόλα Κατσούλη. Οικογενειακό Αρχείο Κικής Κατσούλη.

[4]: Ο βαρκάρης, που εξυπηρετούσε το πλοίο, βρήκε ευκαιρία να ψαρέψει χταπόδια. Ποζάρει πάνω στην κεντρική σημαδούρα πρόσδεσης που βρίσκεται βυθισμένη στη μέση του όρμου. Από το αρχείο Εξαδάκτυλου στα ΓΑΚ Σύρου.

[5]: Συνεστίαση προσωπικού Μεταλλείων. Διακρίνεται ο γιατρός κ. Πάντος και ο χημικός κ. Κολιαράκης (τέλη δεκ. 1950). Από το αρχείο Εξαδάκτυλου στα ΓΑΚ Σύρου.

[6]: Γιάννης Ποτήρης. Οικογενειακό Αρχείο Μανώλη Ποτήρη.

[7]: Βασίλης Χανιώτης και η μικρή Μαρία Γιαννοπούλου. Οικογενειακό Αρχείο Μανώλη Ποτήρη.

[8]: Η οικογένεια Φραγκουλάκη στα Πλακάλωνα. Οικογενειακό Αρχείο Αλέξανδρου Λιβάνιου.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Λίγα λόγια για την αρχή των μεταλλείων στα τέλη του 19^ου αιώνα

Το 1869 παραχωρείται, με βασιλικό διάταγμα, στην Ελληνική Μεταλλευτική Εταιρεία (Ε.Μ.Ε.) το πλουσιότερο μέρος της μεταλλειούχου εκτάσεως στον Κουταλά και στο Μέγα Λιβάδι στο νοτιοδυτικό μέρος του νησιού. Εκτός από τον σίδηρο της Σερίφου, η εταιρεία εκμεταλλεύεται λιγνίτη στην Αντίπαρο και στην Κύμη, καθώς και μεταλλεία στην Τήνο και στον Ωρωπό. Παράλληλα όμως δραστηριοποιούνται και άλλες μικρότερες μεταλλευτικές εταιρείες επάνω στο νησί. Το 1875, λόγω της περιορισμένης εσωτερικής αγοράς, η Ε.Μ.Ε κηρύσσει πτώχευση. Το λογότυπο της Μεταλλευτικής Εταιρείας «Η Σέριφος»

Το 1880 ιδρύεται η Γαλλική εταιρεία Σέριφος-Σπηλιαζέζα η οποία εκμισθώνει τα μεταλλεία Σερίφου στον Γερμανό μεταλλειολόγο Αιμίλιο Γρώμαν (1848-1904) ο οποίος εγκαθίσταται στη Σέριφο. Η έδρα της εταιρείας είναι αρχικά στον Κουταλά, αλλά σύντομα μεταφέρεται στο Μέγα Λιβάδι στο οποίο αναπτύσσεται σταδιακά ένας ολόκληρος οικισμός με πλήθος εργατικών κατοικιών, αστυνομία, χημείο, δημόσιες τουαλέτες, νοσοκομείο, σχολείο και το διοικητήριο, ένα νεοκλασικό κτίριο που αποτελεί την κατοικία των Γρώμαν.

Στα πρώτα χρόνια η λειτουργία της εταιρείας πρέπει να ήταν δύσκολη, όμως από το 1890 η μεταλλευτική δραστηριότητα αρχίζει να γνωρίζει άνθηση λόγω των τεχνικών και οργανωτικών ικανοτήτων του Αιμίλιου Γρώμαν αλλά και της ανόδου της διεθνούς οικονομίας με συνέπεια να αυξάνεται και η ζήτηση σε ακατέργαστα μέταλλα. Το Μεγάλο Λιβάδι στα τέλη της δεκαετίας του 1880. Διακρίνονται οι δύο σκάλες φόρτωσης μεταλλευμάτων, μία στο δεξί και μία στο αριστερό άκρο του όρμου. Το νεοκλασικό επίμηκες κτίριο στα δεξιά είναι το διοικητήριο, η οικία του γερμανού εργολάβου των μεταλλείων Αιμίλιου Γρώμαν.

Ο περιηγητής Τρύφων Ευαγγελίδης, που επισκέφτηκε τη Σέριφο και εξέδωσε μία μικρή μελέτη το 1909, γράφει για το Μέγα Λιβάδι: «Μετά τον Άσπρο Πύργο, η οδός κατεβαίνει μέχρι το Μεγάλο Λιβάδι, όπου βρίσκεται ο νέος συνοικισμός της Σερίφου (κάτοικοι 590). Το Μέγα Λιβάδι βρίσκεται μέσα σε μία κοιλάδα που περικλείεται από δύο βουνά, διάτρητα από μεταλλευτικές στοές, στέκονται σιδηροδρομόφρακτα ως σιδηροπαγείς όγκοι, που συν τω χρόνω θα μεταβληθούν σε χρήμα! Όλη η κοιλάδα είναι κατάφυτη με λαχανόκηπους και οπωροφόρα δέντρα και αμπέλια. Στο μεγαλύτερο μέρος της και κατά μήκος της ακτής εκτείνονται τα οικήματα, τα εστιατόρια και τα καφενεία των εργατών. Ακόμη και οι χαμηλές πλαγιές των βουνών καταλαμβάνονται από σπίτια. Προς τα δεξιά, στην άκρη της παραλίας, βρίσκεται η γραφική κατοικία του διευθυντή των μεταλλευτικών εργασιών κ.Γρώμαν, προξένου της Αγγλίας. Στο ιδιαίτερο γραφείο του υπάρχουν συλλογές φυσικών πετρωμάτων του νησιού και ρωμαϊκών αρχαιοτήτων που κατά καιρούς έφερναν στο φως οι μεταλλευτικές εξορύξεις».

Η οικονομική ευρωστία που γνωρίζει η εταιρεία στη Σέριφο στις αρχές του 20^ου αιώνα δεν φαίνεται να βοηθά στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου των μεταλλωρύχων. Το 1904 ο Αιμίλιος πεθαίνει και τον διαδέχεται ο γιος του Γεώργιος (1875-1945) ο οποίος λειτουργεί ως γενικός αντιπρόσωπος της Γαλλικής Εταιρείας στην Ελλάδα. Την ίδια περίοδο η ελληνική μεταλλευτική βιομηχανία μπαίνει σε κρίση που σχετίζεται με τον διεθνή ανταγωνισμό και τη μειωμένη ανταγωνιστικότητα των ελληνικών εταιρειών. Αυτό οδηγεί στον περιορισμό της εξορυκτικής δραστηριότητας, στη μείωση των απασχολούμενων εργατών και στην συμπίεση των μισθών προς τα κάτω. Οι οικονομικές δυσκολίες σε συνδυασμό με τις ιδεολογικές ζυμώσεις που γίνονται εκείνη την εποχή στους χώρους των εργαζομένων σχετίζονται με τις απεργίες που ξεσπούν σε διάφορα μεταλλεία της Ελλάδας, όπως στο Λαύριο, στην Κύμη και τελικά στη Σέριφο το 1916.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Αν εντοπίσετε πληροφορίες που δεν είναι ακριβείς ή έχετε στην κατοχή σας φωτογραφίες που θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στα πλαίσια μιας επόμενης και διευρυμένης έκθεσης, μπορείτε να επικοινωνήσετε στο serifosstudies@gmail.com. Απρίλιος 1965: Δημοσίευμα της Εφημερίδας Σέριφος για τη δημιουργία του τουριστικού ξενώνα Περσεύς, εντός του οποίο στεγάζεται πλέον η Αρχαιολογική Συλλογή Σερίφου και φιλοξενείται η παρούσα έκθεση.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Elements

i = 0;

while (!deck.isInOrder()) {
    print 'Iteration ' + i;
    deck.shuffle();
    i++;
}

print 'It took ' + i + ' iterations to sort the deck.';